Tłumaczenia literatury

Kiedy rozmawiam o tłumaczeniach książek, niemal zawsze pada pytanie o to, jak sobie radzę z treściami, które niełatwo poddają się przekładowi na inny język. Specyfika kulturowa, historyczna i językowa to wprawdzie pole do najwspanialszej zabawy, ale czasem zmienia się ono w pole minowe, pełnie fałszywych przyjaciół tłumacza, jego wiernych wrogów (to są terminy językoznawcze!), anachronizmów, idiomów, czeskich błędów i tym podobnych nieprzyjemności. Żeby uporać się z tym wszystkim i nie zatracić lekkości i płynności tekstu, trzeba włączyć wyobraźnię, wyczucie językowe, wiedzę ogólną, poczucie humoru, szczęście Frania (to mój własny termin!) i parę innych aplikacji. Wtedy pojawia się dylemat natury moralnej: jak daleko wolno odejść od oryginału żeby zachować jego intencję i nastrój.

Nie mówię tu o prostych rozwiązaniach typu „to beat around the bush” równa się „owijać w bawełnę”. To jest freblówka. Ale co, jeśli autor oprze na takim idiomie dialog na pół strony? Albo jest w nastroju do żartów językowych? Wtedy się trzeba nagłowić. Co na przykład zrobić z takim fragmencikiem: „Aunt Prudence, who we all call Aunt Pruneface because her face looks like a prune and she has the personality of one as well.” ? Moje rozwiązanie to „…wyśle mnie na wieś do ciotki Marii, którą wszyscy nazywamy ciotką Koszmarią, nie tylko ze względu na urodę ale także na charakter.” Rozważałam wujka Koszmarka, brzmiałby lepiej, ale argument z urodą by mi upadł. Nie twierdzę, że jest to najlepsze wyjście, ktoś inny pewnie znalazłby inne rozwiązanie. Tyle kombinacji, ilu tłumaczy.

Jak widać, droga przez literaturę jest wyboista ale niezwykle atrakcyjna. Brnę nią już od trzydziestu lat i wciąż mi mało. Zwykle, kiedy terminy gonią – co moja rodzina określa nie wiedzieć czemu mianem „oddechu szczura na plecach” (nieprzetłumaczalne, wiem) – bożę się, że to już ostatnia książka, ale potem Pani Redaktor sprytnie podsuwa jakąś pozycję z inteligentnym dialogiem, pełnym skojarzeń, cytatów (o właśnie, żeby przyzwoicie tłumaczyć angielskie powieści trzeba znać Szekspira prawie na pamięć!) i moje postanowienia idą w las. Pokornie zgadzam się krótkie terminy, kocham tę robotę i nawet sto nieprzespanych nocy tego nie zmieni. Są lepsze sposoby na zarabianie pieniędzy, ale nałóg to nałóg.

I jeszcze kilka, książek o nieco innym charakterze

Po tym przydługim wstępie, przezornie umieszczonym na podstronie, żeby trafił tylko do zainteresowanych – lista przetłumaczonych przeze mnie książek. Prawie pełna, bo niektóre się nie ukazały – na przykład śliczny album kolorowanek dla dorosłych z odniesieniami do magicznych stworzeń. Minęła moda i już. A niektórych prac, takich jak listy dialogowe do filmów albo propozycji filmowych, nie sposób szukać w otchłaniach Internetu. Choć czasem coś się znajdzie...

Lista przetłumaczonych książek

Proszę bardzo – oto zapowiedziana lista w porządku chronologicznym:

Jill Ireland: Linie życia. Warszawa, 1992. Ryton.
Teresa Edgerton: Machina gnomów. Warszawa, 1994. Univ-Comp.
Teresa Edgerton: Księżyc Goblinów. Warszawa, 1994. Univ-Comp.
Elisabeth Adler: Grzechy młodości. Warszawa, 1995. Amber.
Troy Denning: Tajemnica ziguratu. Warszawa, 1996. Amber.
Harry Turtledove: Krispos z Videssos. Warszawa, 1996. Amber.
Harry Turtledove: Krispos Imperator. Warszawa, 1996. Amber.
Anne Mc Caffrey: Ilustrowany przewodnik po planecie Pern. Warszawa, 1997. Amber.
Allan Cole, Chris Bunch: Opowieść wojowników. Warszawa, 1997. Amber.
Nora Roberts: Śmiałe marzenia. Warszawa, 1997. Amber.
Anne McCaffrey: Smocze oko. Warszawa, 1998. Amber.
Rocky Siu-Kwong: Horoskop Feng Shui 1999. Warszawa, 1998. Amber.
Karen Kingston: Feng Shui. Jak tworzyć przyjazną przestrzeń wokół nas. Warszawa, 1998. Amber.
Jon Sandifer: Droga życia według Feng Shui. Warszawa, 1999. Amber.
Anne McCaffrey: Mistrz harfiarzy z Pernu. Warszawa, 1999. Amber.
Gill Hale: Praktyczna encyklopedia Feng Shui. Warszawa, 1999. Amber. (współtłumaczenie).
Karen Farrington: Praktyczny przewodnik Feng Shui. Warszawa, 1999. Amber.
Karen Kingston: Feng Shui. Jak pozbyć się bałaganu ze swojego życia. Warszawa, 1999. Amber.
Rocky Siu-Kwong: Horoskop Feng Shui 2000. Warszawa, 1999. Amber
Paramhansa Yogananda: Istota samourzeczywistnienia. Poznań, 2000. Rebis.
Elisbeth Miles: Ksiązka kucharska Feng Shui. Poznań, 2000. Rebis.
Too Lillian: Wodne Feng Shui. Droga do bogactwa. Poznań, 2000. Rebis.
Anne McCaffrey: Niebiosa Pern. Warszawa, 2001. Amber.
Karen Farrington: Praktyczny przewodnik Feng Shui. Warszawa, 2000. Amber.
Karen Kingston: Feng Shui: jak tworzyć przyjazną przestrzeń wokół nas. Warszawa, 2000. Amber.
Rocky Siu-Kwong: Horoskop Feng Shui 2001. Warszawa, 2000. Amber.
Sarah Bartlett: Jak urządzić przyjęcie według Feng Shui. Warszawa, 2000. Amber
Angela Hicks: Pięć zasad zdrowego życia. Warszawa, 2000. Amber
Rocky Siu-Kwong: Horoskop Feng Shui 2002. Warszawa, 2001. Amber
Jack i Jan Angelo: Uzdrawianie duchowe. Warszawa, 2002. Amber
Ken Burnett: Relacje z kluczowymi klientami. Kraków, 2002. Oficyna Ekonomiczna.
Osho:Tajemnice życia. Poznań, 2002. Rebis.
Bożena Klejne: Ghost Town Menu. Kanada, 2003. Authorhouse.
Monty Roberts: Ode mnie dla was. Warszawa, 2004. PDM.
Bija Bennett: Joga emocjonalna. Warszawa, 2006. Amber.
Nicci French: Godziny strachu. Katowice, 2006. Książnica.
Graham P. Taylor: Klątwa ulicy Salamandry. Warszawa, 2007. Amber.
Julie Anne Long: Urocza i nieznośna. Warszawa, 2007. Amber.
E. Randall Floyd: Tajemny świat cudów i wizji. Warszawa, 2007. Amber.
Robert Miller: Jeździectwo naturalne bez tajemnic. Warszawa, 2007. PDM.
Ariana Franklin: Tajemnica Grobowca. Warszawa 2008, Amber.
Monty Roberts: Człowiek, który słucha koni. Warszawa 2008, PDM.
Izabella Łabędzka: Gao Xingjian’s Idea of Theatre. 2008. Brill. Sinica Leidensia
Adrienne Basso: Szlachetna przysięga. Warszawa, 2009. Amber.
Zbigniew Franczukowski: The Most Beautiful Spa Towns in Poland. Vol.1. Polanica Zdrój, 2009. Press Forum.
Douglas Jackson: Klaudiusz. Warszawa, 2009. Amber.
Christine Feehan: Mroczny blask. Warszawa, 2010. Amber.
Nicole Jordan: Zdobyć donżuana. Warszawa, 2010. Amber.
Zbigniew Franczukowski: The Most Beautiful Spa Towns in Poland. Vol.2. Polanica Zdrój, 2010. Press Forum.
Sherrilyn Kenyon: Rycerz ciemności. Warszawa, 2011. Amber.
Sherrilyn Kenyon: Miecz ciemności. Warszawa, 2011. Amber.
L.J. McDonald : Walka sylfa. Warszawa, 2011. Amber.
Eloisa James: Piękna ujarzmia bestię. Warszawa, 2012. Amber.
Eloisa James: Zwierciadło komplementów. Warszawa, 2013. Amber.
Grace Burrowes: Tajemnica lady Maggie. Warszawa, 2013. Amber.
Grace Burrowes: Chwila zapomnienia lady Eve. Warszawa, 2013. Amber.
Sarah MacLean: Uwodziciel bez szans. Warszawa, 2016. Amber.
Daniel Bettridge. Siedem królestw Westeros. Przewodnik turystyczny. Warszawa, 2016. Amber. (współtłumaczenie).
Tessa Dare: Póki starczy nam książąt. Warszawa, 2016. Amber. (współtłumaczenie).
Shana Galen: Alfabet miłości. Warszawa, 2016. Amber. (współtłumaczenie).
Zjednoczone stany miłości – scenariusz (2016)
Szatan kazał tańczyć – scenariusz (2016)
Julis Quinn: Małżeństwo ze snu. Warszawa, 2017. Amber. (współtłumaczenie)
Eloisa James: Cztery noce z księciem. Warszawa, 2017. Amber.
Caroline Linden: Pięćdziesiąt twarzy grzechu. Warszawa, 2017. Amber.
Susanne Lord: Wyprawa po miłość. Warszawa, 2017. Amber.
Tessa Dare: Ich gwiazdy. Warszawa, 2018. Amber.
Tessa Dare: Powiedz „tak” markizowi. Warszawa, 2018. Amber.
Tessa Dare: Ich obietnice. Warszawa, 2018. Amber.
Suzy Cohen. Tarczyca. Warszawa, 2018. Oficyna Wydawnicza ABA.
Shana Galen: Alfabet miłości. Warszawa, 2018. Amber.
Eloisa James: Siedem minut w niebie. Warszawa, 2018. Amber.
Grace Burrowes: Więźniowie miłości. Warszawa, 2018. Amber. (współtłumaczenie)
Sarah MacLean: Uwodziciel bez szans. Warszawa, 2018. Amber.
Shana Galen: Miłość dla zuchwałych. Warszawa, 2019. Amber.
Philip Reeve: Cynowa Księga. Warszawa, 2019. Amber.
Julie Anne Long: Jak zaczyna się miłość. Warszawa, 2019. Amber. (współtłumaczenie)
Jerzy Marchwiński: Partnership in Music. Warszawa, 2019. Wydawnictwa Drugie.
Philip Reeve: Zielona Burza, Część I (A Darkling Plain). Warszawa, 2019. Amber.
Philip Reeve: Zielona Burza, Część II. (A Darkling Plain). Warszawa, 2020. Amber.